Van thông khí cácte PCV là một bộ phận nằm trong hệ thống thông khí hộp trục khuỷu có nhiệm vụ loại bỏ khí sót lọt vào cácte động cơ.
Van PCV là gì?
Khi động cơ ô tô đốt cháy hỗn hợp nhiên liệu và không khí thường sẽ có một lượng nhỏ khí lọt xuống dưới hộp trục khuỷu (cácte). Tuy đã có các xéc măng lắp kín nhưng vẫn còn những khe hở giữa xéc măng và vách xi lanh nên khí trong buồng đốt có thể lọt qua.
Khí sót này xuống hộp trục khuỷu sẽ gây ra nhiều tác hại như: làm dầu động cơ bên trong cácte bị biến chất; khiến áp suất phía dưới tăng cao, cản trở sự chuyển động tịnh tiến của piston; đẩy nhớt qua các phớt gioăng làm kín dẫn đến giảm hiệu quả dầu bôi trơn.
Đây chính là lý do vì sao cần có hệ thống thông khí hộp trục khuỷu (Positive Crankcase Ventilation – viết tắt PCV) để loại bỏ khí sót ra khỏi cácte.
Cấu tạo hệ thống thông khí hộp trục khuỷu gồm: ống thở và van một chiều PVC.
Ống thở: Ổng thở nối từ cổ góp hút khí động cơ. Nhiệm vụ của ống thở là cung cấp một dòng khí sạch (khí mới) để đẩy khí sót ra khỏi cácte. Trong ống thở thường có thêm vách ngăn hay lọc để ngăn hơi dầu.
Van PCV: Van PCV (còn gọi van thông khí cácte hay van thông hơi nắp giàn cò) là van một chiều nối từ nắp xi lanh động cơ đến cổ góp hút. Nhiệm vụ của van PCV là sử dụng lực hút chân không của động cơ để hút hết khí sót trong hộp trục khuỷu ra. Sau đó đưa lượng khí này vào đường nạp, hoà chung với lượng khí nạp mới để vào động cơ, tham gia vào quá trình đốt cháy. Tuy nhiên trước đó khí sót sẽ đi qua màng lọc để loại bỏ hơi dầu.
Ngoài ra, van PCV còn giúp dập lửa kích nổ hay hiện tượng cháy ngược bằng cách chặn áp suất từ hệ thống nạp lọt vào hộp trục khuỷu. Khi động cơ bị tăng nạp hoặc cháy ngược, áp suất từ đường nạp có thể làm hỏng vòng găng, đệm kín của trục khuỷu. Vì thế nếu gặp áp suất này van PCV sẽ đóng lại để ngăn áp suất này đi vào hộp trục khuỷu.
Cấu tạo van thông khí PCV
Cấu tạo hai đầu van PCV như các lỗ tiết lưu có kích thước cực kỳ chính xác. Ở giữa có những bi van, bên trong là lò xo cũng được hiệu chỉnh chính xác.
Động cơ càng làm việc nhiều thì lượng khí sót đi ra càng nhiều. Trường hợp động cơ chạy không tải, lượng khí này rất ít. Do đó, van PCV phải linh hoạt điều tiết lượng khí tương ứng với từng chế độ làm việc của động cơ. Để điều tiết chính xác, van PCV được thiết kế hoạt động dựa trên áp suất chân không của đường nạp. Bởi áp suất này luôn thay đổi theo tốc độ động cơ.
+ Khi động cơ hoạt động ở chế độ không tải hay tải nhẹ, lực hút chân không ở cổ hút tăng cao, lượng khí sót cần đi ra ở hộp trục khuỷu thấp. Lực hút chân không này sẽ kéo van PCV khép lại chỉ chừa lại một khe hẹp cho lượng nhỏ khí sót từ hộp trục khuỷu đi vào đường ống nạp, tránh hoà khí bị loãng.
+ Khi động cơ hoạt động cao hay tải nặng, vòng tua máy RPM cao, lực hút chân không giảm, lò xo kéo mở van PCV để khí sót đi lên nhiều hơn.
+ Khi động cơ dừng hoạt động, không có lực hút chân không, lò xo đẩy van PCV đóng kín.
+ Trong trường hợp xảy ra cháy ngược, áp lực cổ hút tăng cao sẽ đẩy van PCV đóng kín.
Tuy đem đến nhiều lợi ích nhưng hệ thống thông khí PCV cũng một nhược điểm đó là dễ đưa hơi nhiên liệu và khí cháy về đường nạp làm xupap và xi lanh bị bám muội than.
Dấu hiệu van PCV bị hỏng
Khi van PCV bị nghẽn hay kẹt đóng sẽ khiến áp suất bên trong động cơ tăng, độ ẩm tích tụ nhiều bên trong động cơ… Xe thường có một số dấu hiệu sau:
- Xe bị rò rỉ dầu động cơ
- Xe bị ra khói đen
Khi van PCV bị nghẽn hay kẹt mở sẽ làm hỗn hợp hoà khí nghèo hơn. Xe thường có một số dấu hiệu sau:
- Xe bị bỏ máy
- Xe bị hao dầu
- Xe đề khó nổ
- Xe bị rung giật khi chạy không tải
- Đèn Check Engine bật sáng. Nhưng nhiều trường hợp khi kiểm tra lỗi, hệ thống lại nhận nhầm là lỗi cảm biến oxy hay cảm biến lưu lượng khí nạp.
Khi phát hiện các dấu hiệu lỗi này nên kiểm tra van PCV và khắc phục càng sớm càng tốt, để tránh gây tác hại nghiêm trọng cho động cơ.
Cách vệ sinh van PCV
Sau thời gian dài hoạt động, nhớt động cơ hay các chất ẩm thường bám lên van PCV làm van bị nghẽn hay kẹt. Để khắc phục chỉ cần vệ sinh van PCV. Các bước vệ sinh van PCV trên ô tô khá đơn giản và hoàn toàn có thể thực hiện tại nhà.
Vị trí van PCV: Van PCV thường nằm trên nắp chụp cò, ở nơi dễ tiếp cận, có ống cao su gắn vào. Nếu không tìm được có thể xem trong Sổ tay hướng dẫn sử dụng xe.
Các bước vệ sinh van PCV:
Bước 1: Tháo ống cao su ra khỏi van PCV.
Bước 2: Dùng kềm kẹp vào phần đuôi van PCV. Nên đệm thêm một miếng vải để tránh kèm kẹp mạnh làm vỡ van. Sau khi kẹp chặt thì từ từ kéo van ra khỏi nắp chụp cò.
Bước 3: Dùng khí nén xịt loại bỏ các bụi bẩn bám nên ngoài và bên trong van PCV. Nên xịt từ đầu khí sót đi vào, không nên xịt ngược lại.
Bước 4: Dùng bình xịt Carburetor Cleaner xịt vệ sinh bên ngoài và bên trong van PCV.
Bước 5: Dùng khí nén làm sạch lại lần nữa.
Bước 6: Lắp van PCV vào vị trí cũ, phải đảm bảo khít với nắp chụp để tránh dầu động cơ bị rò rỉ. Cuối cùng lắp lại đường ống cao su.
